In deze aflevering bespreken Luck, Sven en Dr. Bart het onderwerp vermoeidheid. Ze leggen uit dat vermoeidheid zowel fysiek als mentaal kan zijn en wordt beïnvloed door factoren zoals levensstijl, emotionele stress en slaappatronen. Ze bespreken ook hoe infecties zoals het Epstein-virus en de ziekte van Lyme kunnen leiden tot aanhoudende vermoeidheid. Ten slotte benadrukken ze het belang van een holistische benadering bij het aanpakken van vermoeidheid, inclusief het aanpassen van het dieet, het aanpakken van stressniveaus en het overwegen van andere factoren zoals medicatie, roken en verstoorde immuunfunctie.

Transcriptie

Luck (00:00:03) – Welkom bij het derde seizoen van Beetweters. Een seizoen waarbij we nog verder, dieper en breder op zoek gaan naar een complete levensstijl. We gaan niet alleen op zoek naar gezonde voeding, maar naar zoveel meer. We willen alle lagen en alle facetten ontdekken. Met nog meer informatie, nog meer gasten en nog betere informatie. Welkom bij Beetweters.
Een goeie dag beste luisteraar. Waar je ook luistert en wanneer je ook luistert, je bent uiteraard van harte welkom in een nieuwe aflevering van Beetweters. En het wordt alweer een knaller, want we zijn weer op bezoek bij dokter Bart in Westerlo. Dag dokter.

Bart (00:00:45) – Goedenavond.

Luck (00:00:46) – Ik heb Sven ook meegebracht.

Sven (00:00:47) – Dag Luck, dag Bart.

Luck (00:00:48) – En het wordt boeiend. Het wordt boeiend vandaag, want we gaan het hebben over vermoeid zijn. We kennen het allemaal, maar de meeste mensen weten niet wat ze er moeten aan doen. En ik zit hier bij twee experten die mij er van alles kunnen over vertellen. Ik moet alleen de domme vragen stellen, dus ik heb er meteen eentje voor jullie klaar.

Luck (00:01:03) – Wat is moe zijn heren?

Sven (00:01:06) – Wel, dat vind ik een heel interessante vraag, Luck. En dat is dat is heel moeilijk om te beantwoorden. Ik krijg zelf vaak patiënten binnen mensen die doorgestuurd zijn, onder anderen door de dokters, met als voornaamste klacht: “ik ben moe”. En dan is is mijn vraag meteen ja, wat bedoelen die mensen? En dan ga ik even doorvragen van welk soort vermoeidheid spreken we? Is dat een lichamelijke vermoeidheid dus. Dus is dat mijn spieren voelden heel leeg en vermoeid aan. Als ik de trap op moet dan gaat dat niet. Of als als een sporter, ik kan niet meer sporten. Dus dat lichaam dat leeg is. Of is dat eerder een mentale vermoeidheid? Is dat zo van ja, als ik ergens ga zitten dan dan val ik meteen in slaap. Of ik kan niet meer slapen hè, Want dat is ook raars. Mensen zijn heel moe, maar kunnen soms niet meer slapen. Of als ze ’s ochtends opstaan dan hebben ze wel geslapen, maar zijn ze nog zo moe dat ze hun bed niet uit geraken. Of is het een combinatie van de twee? Dus lichamelijk en mentaal. Dus dat is dat is één van de eerste vragen waar ik mee begin als ik wil weten van jou, over wat gaat het hier? En ik kijk nu even naar dokter Bart, want ik denk dat jij daar dan ook wel ervaring mee hebt en dat dat er toch wel vrij veel mensen binnenkomen in de praktijk met de klacht van ja ik ben moe.

Bart (00:02:20) – Ja dat klopt eigenlijk heel veel mensen tegenwoordig. Wie is er niet moe? Da’s misschien een andere vraag die beter is. Wie is er tegenwoordig niet moe. Ik gebruik mijn kapstokjes ook altijd, laat ons eens gaan zitten en kijken welke andere klachten dat je nog hebt. En als je dat dan in beeld brengt dan zie je vaak patronen en met die patronen kunnen dan gaan zoeken. Want vermoeidheid. Dat zoiets gelijk dat mensen zeggen ik ben zenuwachtig of ik heb pijn. Vage pijn, dus die vage dingen die dat is heel moeilijk. Dus je moet gewoon eventjes gaan stilzitten en vragen waar komt dat nu vandaan? En dan door al die andere klachten erbij te krijgen en dan door de structuur te gebruiken die ik altijd gebruik om de dichter bij de oorzaak.

Sven (00:03:00) – Ja, da’s ook heel subjectief. Ik hoor u daarnet ook zeggen zoals pijn. Pijn en vermoeidheid zijn twee subjectieve zaken. Het is niet meetbaar hè. Als je dan een bloedonderzoek gaat doen, is het bloed ergens een mogelijke oorzaak van vermoeidheid.

Bart (00:03:15) – Ja, we beginnen weer met bloedonderzoek.

Luck (00:03:19) – En jullie zijn daar alle twee geen fan van, dat kan ik al verklappen.

Bart (00:03:22) – Wel een bloedonderzoek. Dat is een onderdeel natuurlijk van een onderzoek. Maar dat is het biochemisch gedeelte hè. Dan zitten we inderdaad te zoeken naar zijn er tekorten? Zijn er dingen die te veel zijn? Zijn er hormonen die verstoord zijn? Eigenlijk begin ik daar meestal niet mee.Ik begin eerst te vragen dan is er een structureel probleem?

Sven (00:03:42) – En wat bedoel je dan met een structureel probleem? Ja, slaapt gij wel? Mensen die ’s nachts werken, die in shiften werken, die al veel omgevingslawaai hebben, die kunnen gewoon heel slecht slapen. Dan is soms een goeie matras of een verandering van werk het enige dat echt kan helpen. Dat zijn die structurele dingen en de mensen denken daar vaak niet aan hé. Ja dokter, ik ben moe. En dan vraag ik van ja, wat doet die gij van werk? Ja, ik werk al zoveel jaar in shiften en ik doe heel vaak de nachten en dan zeg je van slaap jij dan overdag? Nee, ik slaap eigenlijk niet en dan is t niet zo moeilijk natuurlijk.

Sven (00:04:17) – Ja, dus bioritme dat helemaal verstoord is dan?

Bart (00:04:19) – Ja, inderdaad. En dan gaat het natuurlijk. Dat begint structureel. Maar dan na een tijd is uw biochemische systeem ook helemaal in de war hè? Want als je ’s nachts melatonine moet maken om te slapen, maar je zit de hele dag nacht wakker en overdag, proberen zo op te splitsen in een voor middagdutje en een middagdutje. Ja dan? Dan werkt het niet en dat is dat is logisch. Dus dat structurele, dat is heel belangrijk om dat eerst even uit te filteren en dan kunnen verder gaan zoeken naar de andere zaken.

Sven (00:04:46) – En welke andere zaken spreken we dan wel?

Bart (00:04:48) – Misschien dat we het biochemische efkes voor seffens houden, want Beetweters gaan natuurlijk over het lifestyle en over het gezonde voeding. Dat we dan eens kijken naar het emotionele en energetische gedeelte. Ja, emotioneel, je weet Sven van mensen die emotioneel ‘op’ zijn en daar heb jij uw mooi verhaal over verteld. Wat dat jij allemaal hebt meegemaakt.

Sven (00:05:06) – Ja klopt, dat is trouwens ook één van de vragen die ik stel. Nadat we dat ik vraag van die van welk soort vermoeidheid spreken we? Dan in ’t gesprek is er ook wel altijd ergens de vraag van “en hoe is het met stress?” En dan zie je mensen wel eens een keertje kijken van tja… Wat er dan gewoonlijk volgt is, zoals dat je daarnet zei dokter bij wie is er nu niet moe, dat is gewoonlijk ook het antwoord bij stress, want wie heeft er nu geen stress?

Bart (00:05:30) – Ja, dat klopt, daar zijn we in het algemeen termen waar je wat op doodloopt als je niet doorvraagt. En dan is het kwestie van door te vragen naar hoe leef je eigenlijk? Leeft je met angst of met boosheid of in die elementen? Of zit jij in een sociaal vangnet? Zie jij mensen overdag? Dat zijn eigenlijk dingen die heel belangrijk zijn om in te schatten hoe emotioneel stabiel iemand is of hoe emotioneel veel reserve iemand heeft. Als de reserves op zijn, omdat iemand in een dag van 24 uur, 36 uur probeert te steken, dan krijg je dat gemakkelijk dat je moe bent. Ik kijk even naar Luck.

Luck (00:06:04) – Ja, ik voel me heel erg aangesproken. Nu, mag ik efkes Jan Modaal vertegenwoordigen? We hebben het over die structurele moeheid gehad. We hebben het over emotionele en er komen er seffens nog een paar aan. Is Jan Modaal in staat om zelf te ontdekken van; ik ben moe en ik denk dat het daaraan komt, want uiteindelijk komen ze bij de dokter en jullie hebben dan dat mooie schema waar jullie gaan in zoeken. Zijn de meeste mensen in staat – want ik heb het gevoel dat daar vaak blinde vlekken op zitten – dat het voor een buitenstaander of voor experten zoals jullie, makkelijker te detecteren is vanuit een helikopterview dan voor de persoon in kwestie. Met andere woorden, iemand die moe is die ziet vaak het probleem niet meer omdat hij daar al jaren in zit.

Sven (00:06:45) – Ja, ik denk als die persoon het probleem zou zien, dan zou ie niet om hulp komen vragen. Dan weet ie zelf wel wat de oorzaak is en dan gaat hij daar zelf iets aan doen.

Luck (00:06:52) – Dus het zou een goeie raadgeving kunnen zijn aan iemand die luistert nu en die bijna op zijn tandvlees zit, stap eens efkes naar buiten, raadpleeg een dokter of iemand die je vertrouwt en die gaat vanuit een helikopterview een andere wending kunnen geven of een ander licht kunnen werpen op de zaak.

Sven (00:07:05) – Ja, ik hoor hier de dokter zeggen, werken in shiften en ergens nachtwerk en zo moeten doen zijn heel veel mensen die dat dat doen. En dat vinden we allemaal doodnormaal. Maar dat is dan niet het allerbeste voer voor dat bioritme. En we vinden het ook doodnormaal dat als we dan terugkomen van dat werk, dat we dan nog een hele hoop taken hebben. Huishoudelijke taken, het gezin en andere zaken. En die dag zit inderdaad zo volgepropt. Maar iedereen doet dat hè. Vandaar dat we die opmerking krijgen van ja wie is er nu niet moe en wie heeft er nu geen stress? Dus we vinden dat doodnormaal. Maar heel veel mensen kampen wel met dezelfde problemen en dan zie je dus vaak dat probleem ook niet.

Luck (00:07:42) – Inderdaad. En dan heb je het alleen nog maar over de structurele en de emotionele oorzaken gehad, want er zijn er nog hé dokter?

Bart (00:07:48) – Ja even op uw vraag van is het interessant dat mensen naar een dokter gaan? Ik denk niet dat het altijd nodig is om naar een dokter te gaan. Ik denk dat het belangrijk is dat je ook eens bij je omgeving of bij mensen die je vertrouwt rustig aftoetsen van hoe zie jij dat? En echt te luisteren naar elkaar. Want dat is geen rocket science als ge heel de nacht werkt en je hebt ook nog twee kinderen overdag, enzovoort, dat je dan vermoeid bent. Als iemand u dan eerlijk terug spiegelt, als ik uw leven had, dan was ik ook moe. En dan dat je dan kunt vragen; wat zou jij dan doen? Dat zijn eigenlijk eenvoudige dingen, daar moet je niet voor bij de dokter gaan. Wat betreft het energetisch probleem, dat is zo hetgeen waar we niet graag over praten in Europa. Chinezen en Indiërs, die hebben daar heel veel woorden voor. Energetisch, wat betekent dat in de praktijk voor vermoeidheid? Ik denk dat dat vooral is dat je heel veel energie van andere mensen absorbeert die voor u toxisch zijn. Als jij in een werkomgeving zit waar dat iedereen slechtgezind is en waar dat jij u niet goed voelt en op ’t einde van de shift volledig uitgezogen voelt, dan zit je energetische niet op uw plek. Maar ook als jij nooit buiten komt, gewoon gaan wandelen, buiten komen, iedere dag minstens twintig minuutjes is een basis om uw energie te laten aarden. Want de natuur, die absorbeert vanzelf heel veel negatieve energie. Dus je moet daar niet per se uw chakra’s voor gaan openzetten, meditatie, etc. Het kan hé, ik raad mensen altijd aan van te mediteren en yoga te doen enzovoort. Maar gewoon buitenkomen en ook wat zingeving in uw leven geven.

Sven (00:09:19) – Even de gsm aan de kant leggen, in plaats van, als we thuiskomen in dat half uur dat we dan voor onszelf hebben, op Instagram gaan kijken of op Facebook wat andere mensen aan het doen zijn. Gewoon even tijd voor jezelf doormiddel van meditatie of gaan wandelen of eventjes weg van dat. Want sociale media is toch ook wel iets waarvan dat we vaak denken dat geeft ons ontspanning, maar toch eigenlijk ook wel voor vermoeidheid kan zorgen.

Bart (00:09:41) – Ja, dat klopt. Er zijn verschillende aspecten aan het ene is de straling alleen al in een gsm en dan nog die bluetooth AirPods. Ik heb dat ook, dat is leuk. Dat is fantastische kwaliteit. Maar eigenlijk zijn dat allemaal bronnen van energie. Daar zit wat straling in dit en dat en al die straling samen van die gsm’s, van die hoogspanning, dat kan niet goed zijn voor de mens. Dat dat voelde aan u, dat voelde vanzelf. Dus ik zou zeggen, pas daar een beetje mee op om constant in stralen te zitten. De ene kant en de andere kant is ook, inderdaad, dingen die ontspannend lijken zijn vaak niet ontspannend. Die houden onze hersenen altijd maar bezig en bezig. We hebben daar al eens over gehad met dopamine, willen dan dopamine. Dan denken we op dat moment dat dat ontspannend is. Maar uiteindelijk put ons dat helemaal uit. Gewoon in rust en in stilte zijn, eventueel wat zachte, ontspannende muziek. Maar zelfs dat, zeggen bepaalde mensen, is zelfs muziek is input. Dus probeer gewoon in stilte te zijn. Dat is eigenlijk wel heel belangrijk om energetisch in evenwicht te komen.

Luck (00:10:43) – Ik zag onlangs een heel interessante lezing over straling en je kan er voor of tegen zijn of er in geloven of niet. Maar die persoon die zei van let op met de gsm naast je bed als je gaat slapen, want de meeste mensen leggen die gsm op het nachtkastje, leg die minstens twee meter van jou vandaan. Ik heb dat gedaan en ik voel mij ’s morgens veel beter. Of het waar is of niet, dat laat ik even in het midden. Ik zeg altijd als het werkt is het waar en de rest is commentaar. Maar ik voel mij daar veel beter mee. Alleen nog maar de idee ik ga slapen ’s avonds en ik leg die gsm twee meter van mij vandaan.

Bart (00:11:15) – Luck, ik moet zeggen ik doe dat tegenwoordig ook. Vroeger had ik die gsm, gebruikte ik als wekker en dan ’s avonds nog efkes op Facebook of het nieuws lezen. Allemaal input waarvan je denkt ja, dan denk ik aan iets anders. Je kunt vanalles doen met mijn gsm of met een laptop, maar eigenlijk is dat allemaal niet zo goed. Dus tegenwoordig leg ik mijn gsm gewoon in de badkamer. Ik heb hem ook een tijd afgezet en ik heb gewoon een antieke wekker. Allee, zo’n gewone, zo iets dat lawaai maakt maar op zachtjes lawaai maakt. Ook op een leuke manier en dat werkt prima zo.

Luck (00:11:48) – Ik heb de twee gecombineerd. Ik zet toch nog de wekker op de gsm en die verplicht mij ’s morgens vermits dat die twee meter van mij vandaan ligt om op te staan. Vroeger zet ik hem op snooze en had ik twee à drie wekkers na mekaar die ik elke keer kon snoozen. Maar nu moet ik opstaan, dus ik vind het fantastisch dat die weg ligt.

Bart (00:12:05) – Ja, je bent wel streng voor uzelf hè?

Luck (00:12:07) – Ja, sommige mensen noemen mij een perfectionist. Ik begrijp niet wat dat wilt zeggen, maar goed.

Bart (00:12:12) – Ja, hoe zou dat nu komen?

Luck (00:12:14) – Goed, we hadden het over vermoeidheid. We hadden al gesproken over de structurele vermoeidheid, de emotionele vermoeidheid en de energetische vermoeidheid.

Sven (00:12:24) – Nu, één van de zaken die ikzelf nog nog vaak zie bij mensen. En ik weet niet of dat dat nu recent meer is of zo, maar dus vrij veel mensen die met bijvoorbeeld virale infecties zitten. Met een Epstein-Barr virus, dat blijft sluimeren en maar niet wil weggaan. Lyme is de laatste jaren een hele grote, dus heel veel mensen die dat daarmee gediagnostiseerd zijn en daar heel veel klachten van hebben. Blijvende klachten, want het zijn zo van die van die virusjes waar we het moeilijk mee hebben hè.

Bart (00:12:53) – Inderdaad Sven, die virussen, dat is zo een hele ambetante. Je moet het niet zo ver zoeken. Covid is ook een ambetante, post-covidsyndroom.

Sven (00:13:02) – Ja, of long covid.

Bart (00:13:02) – Ook vaccinaties kunnen soms, die vaccins hebben ook soms mensen dezelfde vermoeidheid gegeven. Waar het op neerkomt vaak is een overprikkeling van onze immuniteit. Ons afweersysteem wordt geprikkeld, of dat dat nu door een virus of een bacterie of een andere ziekte of prikkel. Waardoor dat eigenlijk ons reserve systeem opgeraakt. En dat kan heel lang vermoeidheid geven. Dan wordt daar soms gekeken van ja, hoe kunnen die virussen of die bacteriën dan nog het lichaam krijgen? Vaak is dat niet het probleem.Die virussen en bacteriën zijn meestal al weg, maar ons afweersysteem is gewoon uitgeput en het is inderdaad belangrijk om daar dan te zoeken van hoe krijgen we dat terug in orde?

Luck (00:13:44) – Mag ik dat even heel gemakkelijk maken en zeggen we verbruiken meer energie dan dat we binnen doen? Of is dat kort door de bocht?

Bart (00:13:50) – Dat is wel kort door de bocht.

Luck (00:13:51) – Oké, ik dacht dat zo simpel was.

Bart (00:13:53) – Soms wel, in die zin: We proberen dat te compenseren door veel koffie te drinken, door veel suiker te gebruiken om terug energie te krijgen. En dan kom je in een vicieuze cirkel terecht. Ja, want als je veel suiker gebruikt, die suiker, die gaat u eigenlijk even een energieboost geven. Een paar uur later is die weer op orde weer. En dan gaat eigenlijk uw systeem kunstmatig opreguleren of opdrijven, je gaat dat eigenlijk proberen te boosten. Maar uiteindelijk put ge het nog meer uit.

Sven (00:14:22) – Ja, een beetje ’t zelfde met met de koffie of cafeïne in ’t algemeen, want die kijkt nu naar koffie in’t algemeen. Ik zie gigantisch veel mensen, jonge mensen die dat van ’s ochtends vroeg. Ik zie ze aan de bus staan en zo die dat daar dan een energiedrank in de hand hebben. Dus om 8.00u ’s ochtends eigenlijk al beginnen met energiedranken en dan de hele dag zo doorgaan. En dat is ook een beetje kunstmatig. Elke keer, terug terug opfokken van komaan, komaan, komaan. Maar je gaat een lichaam wel uitputten op een gegeven moment.

Luck (00:14:49) – En wat ik zo gek vind is mensen beseffen het zelfs niet. Als je ’s morgens aan de koffiemachine op het werk vraagt. Ah, heb jij ook koffie nodig? Ja, ja! En waarom? Ah, dat weet ik niet, maar ik heb koffie nodig.

Sven (00:15:00) – Ik ben zelf ook wel zo’n beetje. Ik zit hier nu ook met een tas koffie in de hand omdat het enerzijds al een klein beetje, gewoon al voor de smaak, omdat je het lekker vindt. Anderzijds geeft het mij ook nog wel weer meer energie.

Sven (00:15:12) – En ik heb in het verleden ook wel dagen gehad dat ik te veel, veel te veel koffie heb gedronken omdat de dagen gewoon veel te veel van mij vergden. En dan moet je een beetje op de rem gaan staan en zeggen van nee, we gaan we gaan dat terug een beetje in toom houden en 1 of 2 tassen op een dag zijn wel genoeg. Maar ik zie heel veel jeugd die dat van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat aan de energiedranken zit. En dan denk ik, dit kan op termijn niet goed zijn.

Bart (00:15:37) – Wat ik vooral zie als je natuurlijk uw systeem op probeert te reguleren door te stimuleren met koffie en suiker enzovoort, is dat je eigenlijk ook heel veel andere zaken gaat opgebruiken. Waardoor dat je uitgeput geraakt. Als je suikers zonder fruit eet, dan gaat hij heel veel vitamines opgebruiken om die suikers te kunnen verbranden. En zo krijg je dan een tijd tekort aan mineralen, aan vitamines, die je niet inneemt. Tenzij dat je dan heel gezond gaat leven, wat dat dan eigenlijk meestal ook niet het moment is omdat je dan eigenlijk geen tijd hebt om gezond te leven. En je wilt gewoon energie. En dat is een vicieuze cirkel waar in dat veel mensen terechtkomen.

Luck (00:16:14) – Begrijp ik het dan goed dat je ook door een verkeerd gebruik van voeding kan vermoeid geraken?

Sven (00:16:20) – Ja, ik denk dat we het daar al wel eens een keertje over gehad hebben, Luck. Dat is een beetje de insteek van de podcast. Dan denk ik maar, de dokter heeft heir net gezegd; als we te veel snelle suikers gaat ons een energie piek geven. Heel kortstondig, om dan een snelle dip te geven, waardoor we dan weer dus de snelle suikers en zo nodig hebben. We hebben al heel veel aandacht besteed in deze podcast aan aan de darmen en we weten dat onze darmen gigantisch belangrijk zijn voor heel veel zaken. Mensen die bijvoorbeeld lekkende darm hebben, vroeger mochten we dat niet zeggen, maar tegenwoordig bestaat dat. Wanneer je een lekkende darm hebt, dan komt er eigenlijk gewoon constant, continu, komen er via die darm zaken in het lichaam, in ons bloed die dat er eigenlijk niet horen. En dan gaat dat immuunsysteem geactiveerd worden. En een immuunsysteem dat moet werken vraagt enorm veel energie. We weten allemaal dat als we ziek zijn als je de griep hebt, dan ben je doodmoe en dan ga je een paar dagen op de zetel liggen en dan gaat het echt niet. Dat is gewoon omdat het immuunsysteem zoveel energie vraagt. En dan zegt het lichaam we gaan zo weinig mogelijk andere zaken doen. Nu, als je dus continu, chronisch dat immuunsysteem aan het activeren bent, omdat er dus gewoon via die darm constant zaken binnenkomen. Dan ga je heel dat immuunsysteem constant activeren, waardoor je constant een te veel aan energie aan ’t verbruiken bent en eigenlijk constant zo moe bent zonder dat er een aanwijsbare reden is. En ik zie dat vrij vaak. Ik heb vorige week nog een dame gehad die dat spijsverteringsproblemen had. Altijd opgeblazen buik en winderigheid en misselijkheid etc. We hebben daar voeding aangepast, want dat is het eerste wat ik doe. Ik heb ze dus vorige week heb ik ze teruggezien en wat ze zei was; ik heb veel meer energie en ik kan ook een heel stuk beter slapen terug. Als je al beter kan slapen, dan ben je beter uitgerust en dan heb je natuurlijk ook overdag weer terug veel meer energie. Maar dat was eigenlijk het eerste dat ze vertelde. En dan zei ze mijn opgeblazen gevoel is beter en de winderigheid is beter en al die zaken. Ze had veel meer energie en zo. Dat dat komt vrij vaak voor, dat wanneer we bij mensen voeding gaan aanpassen en één van mijn stokpaardjes is wanneer we bijvoorbeeld tarwe gaan weglaten. Omdat ik vind dat tarwe in de praktijk zie ik dat als mensen tarwe weglaten ze heel vaak een heel stuk beter reageren, zich veel beter voelen op alle gebied. En dat dus ook er minder vermoeidheid is, beter slapen die zaken.

Bart (00:18:46) – Wat voor mij dan belangrijk is en waar ik dan mee in het speelveld kan komen is om uit te sluiten. Als je dan al die andere dingen al hebt bekeken, is er iets anders aan de hand? Is er een echte depressie aan de hand, een tekort aan serotonine of een schildklierprobleem? Want dat is schildklier die niet goed werkt of te hard werkt. Dat kan ook problemen geven in de energie huishouding. Of is er door chronische stress eigenlijk een soort uitputting ontstaan waar we het ook al over gehad hebben. Een soort bijnieruitputting noemt dat dan, waarbij dat je geen of te veel cortisol of geen cortisol meer maakt of uw DHEAS is opgebruikt wordt. Dat dat zijn toch heel veel patiënten van mij, daar zien we dat. Dat die eigenlijk al heel zichzelf enorm hebben uitgeput en dat die hormonen eigenlijk al op een heel laag pitje staan. En daar kun je natuurlijk wel met die bloedtesten en met andere testen verder gaan kijken en dan ook gaan corrigeren in die richting.

Sven (00:19:44) – Maar dan ook weer de vraag van, waarom? Heel vaak is dat via stress. Maar ik heb ook mensen die zeggen: nee, ik heb nul stress, ik ben perfect gelukkig. Ik doe wat ik moet doen, ik kan niet zeggen dat ik stress heb. En dan is het dus inderdaad gaan gaan kijken van welke andere zaken. Het is een chronische belasting en dan moet je gaan kijken vanwaar komt die chronische belasting. Vaak zijn dat combinaties van en stress en te weinig slaap en nog andere zaken die daar horen. Als mensen dan toch zeggen, ik heb geen stress, ja dan komt het waarschijnlijk ergens van binnenuit. En dan zitten we dus met dat chronisch geactiveerd immuunsysteem. Bijvoorbeeld, de zaken die dat in de darmen niet juist zitten, die dat daar dan gaan. Dan proberen we dat dan wel met voeding zo gaan op te lossen.

Luck (00:20:36) – ‘T is fenomenaal hoeveel gezichten vermoeidheid heeft. Als leek kan ik dat nu wel begrijpen, dat er mentale moeheid is. Er is fysieke moeheid. De dokter zei daarnet nog dat er een soort van hormonale vermoeidheid is. Ga er maar achteraan, werk er maar aan, want ik neem aan dat er ook heel veel oplossingen zijn, meer dan er problemen zijn.

Sven (00:20:53) – Ik denk dat die die oplossing altijd holistisch moet zijn, als ik dat zo mag zeggen. Dat dat een combinatie is. Net zoals dat de oorzaken gewoonlijk meerdere lij zijn. Is de oplossing dat vaak ook hè? Wat ik zeg bij mensen is; ik probeer hun voeding aan te passen omdat dat daar wel vaak verkeerd zit en dan gaan we dus bepaalde zaken eventjes vermijden en zeggen van kijk we gaan dat eventjes niet. En we gaan dat eventjes veel meer. Maar ik vertel mensen ook; als er dan stress is. Stress is één van die oorzaken van vermoeidheid. Als je de stress niet gaat aanpakken, dan gaan we d’r ook niet geraken dan. Dan is ’t een beetje dweilen met de kraan open. Ook gewoon al bij spijsverteringsproblemen. Als er dan toch ergens een onderzoek gedaan wordt en we vinden bijvoorbeeld een SIBO of we vinden een lekkende darm, dan moet je daar ook gaan kijken van wat is de oorzaak van. En als stress daar dan de oorzaak van is dan kan je wel supplementen geven en voeding aanpassen voor een SIBO of of andere zaken. Je kan laag FODMAP dieet gaan doen en zo van die zaken. Maar als stress de oorzaak is van die problemen, ja dan ga je d’r nooit niet helemaal komen. Dus dan moeten we veel breder gaan kijken.

Bart (00:21:57) – Wat ik wat betreft het biochemische nog wil toevoegen. We hebben al gezien tekorten, tekorten aan vitaminen, mineralen, het opgebruiken van ons hormonen. Die toxische aspecten hebben we nog niet besproken. Toxische aspecten wat betreft medicatie. Er zijn medicaties die eigenlijk ook ons moe maken. Roken, het opgebruiken van uw immuunsysteem door u te stimuleren, door u te constant te prikkelen. Slechte voeding, zoals die darmflora die verstoord is waardoor uw immuunsysteem overprikkeld geraakt. Maar dan hebben we nog het onevenwicht die nu energiehuishouding. Op cellulair niveau werkt uw energiehuishouding in een klein deeltje van uw cel en dat is de mitochondriën. Daar wordt eigenlijk suiker verbrand. En om die suikers te kunnen verbranden moeten die mitochondriën goed werken. En die werken goed als je voldoende vitamines en mineralen hebt en als die ook af en toe goed gestimuleerd worden. Als die niet goed gestimuleerd worden, dat wil zeggen: je sport nooit, je hebt zelden een moment van echte excitement. Je ziet eigenlijk in een heel flat leven en dan denk je misschien dat je geen stress hebt. Maar er is niet veel leven in uw cellen, zal ik maar zeggen. Ja dan valt dat eigenlijk stil. En als dat stilvalt, dan kun je niet verwachten dat je goed voelt. Als u dus als ge op cellulair niveau geen energie kunt aanmaken, of dat er nu door een tekort is of door te weinig sporten, te weinig bewegen, dan voel je u ook gewoon moe. En ik denk Sven, als ik naar u kijk, jij bent een sportman. In de sportwereld wordt daar toch heel veel aandacht aan besteed, denk ik.

Sven (00:23:29) – Ja, die mitochondriën dat zijn uw energiecentrales, om de energie aan te maken. En wat er in de sport, vooral de duursport vooral de laatste jaren gekomen is, is dat ketogene dieet. En ik weet dat we daar soms nog verschillend in mening over zijn. Maar wat bijvoorbeeld wel zien is wanneer dat mensen in ketose gaan en tijdens die ketose gaan sporten. Dat er dus van die mitochondriën ook wel een aantal zaken veranderen. Want wat we heel vaak zien bij sporters, maar ook bij gewone mensen is de meeste mensen; meeste sporters draaiden altijd op koolhydraten en de meeste mensen halen hun energie voornamelijk uit koolhydraten. ‘S morgens eten we onze boterham en ’s middags eten we onze aardappeltjes en onze onze rijst. En ’s avonds eten we dan terug een boterham of terug de warme maaltijd. Maar de meeste mensen draaien heel de dag door op koolhydraten. En die koolhydraten die leveren wel energie in onze mitochondriën, maar die leveren veel minder energie dan onze vetverbranding. En het probleem was een beetje dat als je heel de dag door op koolhydraten draait, dan moet je veel koolhydraten gaan eten om een beetje energie te gaan produceren. Da’s het nadeel van die koolhydraten. We zien dat wat sporters gaan doen bij bijvoorbeeld duurtrainingen. Dus de lange trainingen aan lage intensiteit. Dan zien we dat daar net bij die mitochondriën veranderingen gebeuren waardoor je betere vetverbranding en zo krijgt. Maar dat gebeurt dus ook wanneer je in ketose gaat. Het hoeft daarvoor niet zo ver te gaan. Want, want dat hebben we ook al gezegd. Niet iedereen hoeft nu meteen in ketose te gaan. Want als je dat doet, doe dat dan liefst onder begeleiding. Ga daar niet zelf mee experimenteren en doen. Die koolhydraten voor de meeste mensen die dat niet meer intensief sporten, die dat weinig lichamelijke inspanning doen. Gewoon al die koolhydraten minderen en ervoor zorgen dat die bloedsuikerspiegel veel stabieler blijft. Zien we dat dat ook naar energie toe, dat mensen zeggen: ik ben minder vermoeid, ik kan beter slapen. Het lukt allemaal beter. Gewoon omdat daar de mitochondriën ook al gaan gaan reageren.

Bart (00:25:24) – Die mitochondriën, daar gaan we nog heel veel van horen. Eigenlijk is daar nu heel veel onderzoek bezig naar de oorzaak van heel veel ziekten en dat die eigenlijk te maken heeft met de werking van de mitochondriën in die cellen. Dan denken we aan de ziekte van Alzheimer. Dan denken we ook aan tumoren. Ziekte van Parkinson. Dat zijn eigenlijk ziekten waarvan we steeds meer indicaties hebben dat er eigenlijk voordat die ziekte ontstond, al verstoring waren in hun mitochondriale functie in die specifieke cellen. Dus daar gaan we zeker nog heel veel van horen in de toekomst. Op dit moment is dat in de praktijk nog niet belangrijk, in de medische praktijk. Maar dat komt zeker nog. Dat wordt zeker nog vervolgd.

Luck (00:26:02) – Begrijp ik het goed dat je die grote ziektes waar je van spreekt, dat we die in de toekomst gaan kunnen zien aankomen of zelfs voorspellen?

Bart (00:26:09) – Absoluut.

Sven (00:26:10) – En ik denk dat die ziektes ook vooral te maken hebben met onze levensstijl. Dan kijken we dus naar de verkeerde voeding. We zitten met onze ultra bewerkte voeding en we zitten met onze snelle suikers. En we zitten ook met een gebrek aan beweging en alle beweging is goed. Er wordt eigenlijk aanbevolen, wat de meeste mensen niet snappen, dat er wordt aanbevolen om ook een aantal keer per week zo te bewegen dat je een versnelde hartslag hebt, dat je dus gaat hijgen. Dus heel veel mensen zeggen: maar ik beweeg, want ik loop vier keer per dag de trappen op om de was te doen of ik ga van hier tot op de hoek van straat met de hond om te om te wandelen en alles en dat noemen we al bewegen. Nee, eigenlijk hebben we dus meer nodig. En dat intensief, dat een keertje hijgen, dat een keertje dat die hartslag hoger gaat is net één van die zaken die voor die mitochondriën heel goed zijn.

Bart (00:26:59) – Klopt, er zijn eigenlijk heel veel studies momenteel daarrond. Als we kijken naar het kPNI de opleiding van orthomoleculaire vanuit Nederland. Ja daar wordt die as enorm benadrukt, maar die as zijnde het psycho neuro endocriene as, die dus het verband legt tussen onze psychologische situatie, onze neurologische situatie, dus echte zenuwcellen in onze endocriene, dat zijn onze hormonen. Die as. Die is al gekend, honderden jaren. Want eigenlijk, Hahnemann, de grondlegger van homeopathie, sprak ook al over die as en die zei ook van als die een as verstoord is… En daar ligt dan de link naar die homeopathie, naar de energetische en zij als die as ergens verstoord is, dan begint de ziekte. Dat is 200 jaar geleden. En nu wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar hoe kunnen we die in as dan eigenlijk wel goed krijgen? En als ik een lezing geef ergens, dan gebeurt het heel vaak dat ik om het kwartier of om de 20 minuten ineens zeg van stop muziek aan, we gaan allemaal efkes dansen. We gaan bewegen en dan lachen de mensen zeggen die van alé, hoe komt dan nu. Maar dat is gewoon een manier, je zou eigenlijk om het half uur is gewoon moeten beginnen roepen, schreeuwen, met je armen zwaaien, muziek opzetten, touwtje springen, whatever. Als het maar gek is als je of trappen beginnen lopen, al is dat maar één verdieping. Om efkes dat systeem uw hart in gang te krijgen en u eigenlijk uw mitochondriën in gang te zetten.

Sven (00:28:26) – Ik denk dat een heel belangrijke is en wat heel veel mensen eigenlijk niet snappen dat dat ook basis is, dat dat ook aanbevolen wordt. En dan schrikken ze daarvan: oei ik moet intensiever gaan, het moet eigenlijk al ietsje, is iets wat meeste mensen niet meer gewoon zijn hè?

Luck (00:28:40) – Ik wil het toch nog wel eens over die voeding hebben, want daar zitten onze luisteraars op te wachten vermits dat dit al meer dan zestig afleveringen een podcast over voeding is. Maar ik wil eerst even aan dokter Bart vragen hoe moeilijk of hoe makkelijk is het om mensen duidelijk te maken dat ze er echt iets moeten aan doen? Want we weten allemaal wel dat we moeten stoppen met roken en dat we zo weinig mogelijk cafeïne moeten drinken en dat we geen overgewicht moeten hebben en dat we stress moeten vermijden. Maar krijg je die boodschap makkelijk als we de gemiddelde cliënt nemen? Hoe moeilijk of hoe makkelijk krijgen we die mensen in een verandering?

Bart (00:29:14) – Goh Luck, dat is een enorme variabiliteit. Sommige mensen komen bij mij en die zijn al enorm bezig met voeding en gezondheid en die zijn al echt enorm gevorderd. En andere mensen horen de klokken ergens luiden en die zeggen van waar zit gij allemaal over bezig?! Dus het is dan soms stap voor stap. Wat dat soms helpt is, en dat is inderdaad een beetje de moderne manier van voedingssupplementen te geven. Te zeggen neemt die pilletjes eens en kijkt of u daar beter mee voelt en dat die mensen terugkomen. Een maand later zeggen mijn leven is helemaal veranderd. En dat je dan van daaruit zegt, probeer ook uw voeding aan te passen, zodanig dat je op termijn die pilletjes niet meer nodig hebt. Want in die pilletjes zitten vaak supplementen van mineralen en vitamines en plantaardige producten die ik ook gewoon in de winkel kunt gaan halen. Jij hoeft geen broccoli in pilletjes te nemen en ge kunt broccoli gewoon in de supermarkt halen of ergens anders. Die lekker klaarmaken en dan voel jij je ook goed. Dus heel veel voeding, dat is heel belangrijk. Maar het is niet evident om aan mensen te vertellen als dokter. Kom eens terug als je gezond eet. Zo werkt het dus niet. Je moet stap voor stap werken.

Sven (00:30:20) – We hebben het daarstraks over die mitochondriën gehad dat die zo gigantisch belangrijk zijn, want daar gebeurt eigenlijk de omzetting van onze voeding in energie. Het is daar waar dat de eigenlijke energie voor ons lichaam gemaakt wordt. En, die voeding die we ons nuttigen, dus dat zijn koolhydraten of de vetten die daar in energie worden omgezet. Maar koolhydraat en vet is niet voldoende. Je hebt daar – we noemen dat te co-factoren voor nodig – om dus dat koolhydraat of dat vet om te zetten in die uiteindelijke energie. En dan is dat vooral magnesium dat een hele grote is, onze B-vitaminen. Heel veel mensen hebben een tekort aan magnesium, zijn dan ook moe. En dan mag jij koolhydraten eten met de kilo of vet eten met de kilo. Als je geen magnesium hebt kan dat ook niet omgezet worden in energie dus krijg je energie tekort. Als je dan op die moment die mensen dat supplement gaat geven. Want soms is er inderdaad geen stress meer, maar is bijvoorbeeld magnesium uitgeput door te lang te veel stress. En dan kan je nu wel zeggen van kijk stress is nu afgezet en we gaan verder, maar er is zo’n magnesiumtekort dat die mensen vermoeid blijven. En wat zien we dan ook, dan gaan mensen naar die verkeerde voeding en dan gaan we naar de snelle suikers en zo. Maar dus geraffineerde voeding, geraffineerde suikers, bewerkte voeding. Ja, daar zitten wel een hele hoop calorieën in en daar zit dus ons vet en ons koolhydraat in. Maar daar zitten die magnesium en die andere vitaminen die we nodig hebben absoluut niet meer in. En dan blijven we daar een beetje ter plaatse trappelen. Dan als je naar gezonde voeding overschakelt en je gaat je groenten en je fruit en die zaken eten. In groenten zit heel weinig energie in, maar zit wel die magnesium in die B-vitaminen, die andere factoren die we nodig hebben om dat koolhydraat of dat vet om te zetten naar energie. En dat is geen wat wat mensen vaak vergeten. Als je een bord witte pasta gaat eten of witte rijst, of je gaat een witte boterham eten, dan heb je wel een hele hoop koolhydraten, maar daar hangt geen magnesium of andere zaken meer aan vast. En dus dat koolhydraat uit de pasta of uit dat brood moet omgezet worden naar energie. Maar je hebt die co-factoren niet meer.

Luck (00:32:27) – Dus als ik even mag besluiten, Sven, jij zegt dat het belangrijk is om hoe dan ook naar een zeer evenwichtige voeding te groeien. Het bord moet gevuld zijn zoals het moet gevuld zijn. Daar hebben we het al heel vaak over gehad. En dokter Bart, jij zegt dat het nuttig kan zijn als we eerst even boosten naar de andere kant. Je geeft die ergens een trap vooruit en dan kunnen die naar een normale levensstijl terug groeien. En vanaf dat moment ga je echt de oorzaak aanpakken, die vele oorzaken waar we daarstraks over gehad hebben. Want het zijn er heel veel hè?

Bart (00:32:55) – Ja, stapsgewijs werken is echt heel belangrijk. Als je begint met dingen die werken. Je geeft bijvoorbeeld magnesium bij naar een goeie vorm en die mensen voelen dat verschil. En dan moet je eigenlijk vrij hoog doseren, want magnesium nemen wij heel slecht op doordat we echt veel maagzuur nodig hebben. Dus je moet echt een goeie vorm nemen. Niet zomaar de één of andere vorm die je te pakken krijgt die zo goedkoop mogelijk gemaakt is. Maar niet alleen magnesium. Ik geef dat nu maar als voorbeeld omdat Sven dat zei. Maar als je dus echt eerst zoekt wat werkt er wel voor mij? Bijvoorbeeld, ik heb suiker nodig, ik kan daar niet van af. Dan zeg ik oké, gebruik dan suiker zoveel als je wilt, maar alleen van fruit, want daar zit tenminste ook de vitaminen en mineralen in die je nodig hebt om die suikers te verbranden. Of begint met trage suikers. Schakel over van gewone suiker in nieuwe koffie naar iets dat trager werkt, waardoor dat dat eerst moet verwerkt worden door je lever, waardoor dat je minder die piek krijgt van insuline, enzovoort. Dus eerst stappen maken van wat werkt er zonder ineens alles overboord te gooien en te zeggen vanaf nu ga ik heel gezond eten. Want dan een week, twee weken, drie weken later stopt dat spelleke en dan, ja dan zijn ze terug bek af. Dus dat werkt niet. Eerst doen wat werkt stapsgewijs en krijgt ook een inzicht.Dan voelt ook, hé dat werkt echt. En niet zeggen: stop met brood zonder een alternatief te geven. Ik zeg altijd probeer eens iets anders en probeer dan als je daar goed bij voelt om dan wat minder brood te eten. En dan als die mensen zich goed voelen, dan gaan die na een tijd vanzelf brood laten. Hetzelfde met medicatie. Er zijn medicatie die mensen nemen en die denken dat ze dat niet zonder kunnen. Ik ben de laatste die vanaf den eersten dag zegt stop met die medicatie. Maar wat dat ik wel zie als mensen zich beter gaan voelen. Dat ze zelf heel veel medicatie gaan afbouwen. Dat is spectaculair. Dat is ongelooflijk wat dat je ziet op zo’n consultaties. Ik hou ook altijd een lijstje in het begin van waar kom je voor, wat zijn de klachten dat je hebt, waar kom je voor? En na een paar maanden als die komen dan zeg ik zo van dat, dat heb je daar nog last van? Oh nee, dat is al lang weg. En dan zie je zo dat je kunt afvinken. Check, check, check, check. En dat is ongelooflijk hoe daar mensen door hun leefstijl aan te passen en de visie van hun leven wat aan te passen. Hoe dat die zo gelukkig kunnen worden. Mensen denken soms van oh, dat is voor mij onmogelijk, die zien door de bomen het bos gewoon niet meer. Maar stapsgewijs, met professionele hulp kan jij van een vermoeid leven naar een heel gelukkig leven geraken.

Luck (00:35:21) – En dat beeld van dat bos en die bomen, dat heb ik nu al een half uur, omdat ik zie zovele oorzaken van die vermoeidheid, maar ik hoor ook minstens evenveel oplossingen en het lijkt alsof het er een hele grote pot aan mogelijkheden is. Maar dat je de juiste ingang moet vinden en dat dat een beetje jullie job is waar jullie dan zo bedreven in zijn.

Sven (00:35:41) – Ja, is ook voor iedereen anders he. Je kan mensen niet tegen hun zin laten doen. Als ik mensen een voedingsadvies geef, dan zeg ik er altijd bij van kijk, ik geef altijd heel de uitleg bij waarom dat we iets wel of niet meer gaan eten of drinken. En dan zeg ik ook tegen mensen, dus om die reden zie je dat zitten? Je moet dat eerlijk tegen mij zeggen, want als je dat niet ziet zitten en je gaat buiten bij mij met een blad papier waarop heel veel goeie bedoelingen en goeie voorschriften staan en je zegt van ja kijk dat geeft mij een hoop stress want ik maak dat niet meer eten of ik mag dat niet meer doen. Ja dan doen we dat niet, want de voeding mag zo gezond zijn als het wil. Als jou dat een hoop stress en ellende geeft, dan werkt dat toch niet? Dan kan je het beter gewoon wegdoen. En dan? Dan moeten we iets anders verzinnen hè. Dus dat werkt niet voor iedereen. Daarom dat je ook moet uitleggen van waarom iets wel of iets niet. Want als je gewoon maar geeft van ja kijk vanaf nu dit niet meer en dit wel, ja dan zijn mensen niet gemotiveerd.

Bart (00:36:34) – Bij mij zie ik dat ook als mensen komen. Je moet eerst zoeken wat dat er wel werkt voor hun. Ik noem dat de lagen van een ajuin. Je begint met de basis, de laag van degene waar dat je aankunt. En dan stillekesaan kom je wel aan de kern van de zaak. Maar als ik begin met mensen te zeggen sport jij? Nee. Dan moet jij nu gaan sporten. Ik stel voor dat je gaat kickboksen. Ja maar dokter, ik heb al dertig jaar niet meer gesport. Ja, dan is kickboksen een goede keus. Ja, dan snapt ook dat daar niks van komt. Dus dan zeg je van probeer dus iedere dag efkes te gaan wandelen, efkes in de natuur te zijn. Probeer eens wat daglicht te zien en zo stapsgewijs. Wat ook heel veel mensen zeggen; ik wil wel met u praten over van alles, maar niet over het emotionele, want daar heb ik geen goesting in. Dan zeg ik; oké, op dit moment kan dat niet, maar dat kan later nog komen. Want emotionele oorzaken moeten ook bespreekbaar zijn. En zo stillekesaan. Of dat dat nu gaat over voeding of over bewegen, over sporten of over emotioneel of energetisch en of whatever. Stap voor stap zoeken wat dat er voor u werkt.

Luck (00:37:34) – Dus om die boom in het midden van het bos te vinden, kan je langs elke windrichting het bos binnengaan.

Bart (00:37:39) – Dat is toch fantastisch aan een bosweg? Je kunt er langs alle kanten in.

Luck (00:37:42) – En tot slot een laatste vraag stel dat er iemand luistert nu. En die zit echt op het einde van zijn atijn, op het einde van de draad. Die ziet het niet meer zitten. Het enige wat hij nog kan is naar de podcast luisteren. Wat geven we die mee als goeie raad? Waar beginnen we?

Bart (00:37:56) – Niet opgeven.

Sven (00:37:57) – Ja, ik denk dat dat een grote is. En dan denk ik nog eventjes terug aan mijn eigen verhaal van een aantal afleveringen geleden, waarbij dat ik ook een hele hoop mensen gezien had zonder resultaat en zo. Er zijn wel degelijk mensen die wel met een oplossing kunnen komen, die dat wel de juiste vragen stellen en dan wel ook de juiste oplossingen hebben.

Bart (00:38:18) – Ja zo zoek iemand in uw buurt die naar u luistert en die niet zegt; het zit tussen uw oren. Want daar los je niks mee op. Zoek mensen die u begrijpen, die je verstaan of dat nu professionals zijn of niet en ga ermee aan de slag. Stap voor stap Niet opgeven.

Luck (00:38:33) – De raad die ik nog kan meegeven is zorg dat je ons volgt op Instagram of stuur ons een e-mail op hallo@beetweters.be of zoek ons gewoon op Beetweters.be . Daar kan je alle afleveringen beluisteren en stap voor stap vind je daar wel ergens een kleine ingang waarmee je ergens iets kan bereiken. Bedankt voor het luisteren. Bedankt Bart. Bedankt Sven voor de aanwezigheid en graag tot de volgende keer.

Bart (00:38:52) – Ja bedankt.

Luck (00:38:53) – Daag.