#158 4 oktober 2025

#158 Nieuws oktober 2025

0:00 00:35:25

Darmen, brein en de stille pandemie: wat september ons leerde

De maand september zat bomvol inzichten, emoties en verrassingen. We nemen je mee van de wereld van onze darmen tot het groeiende probleem van obesitas bij kinderen. En zoals altijd sluiten we af met goed nieuws van onze bioboer Bavo. 

Telefacts: kinderen die vroeger sterven dan hun ouders

Een reportage op VTM Telefacts van 18 september schudde ons wakker.
Daarin klonk de harde waarheid: “Wij zijn de eerste generatie die waarschijnlijk vroeger zal sterven dan onze ouders.”
De oorzaak? Kinderobesitas.

Enkele onthutsende cijfers:

  • 160 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar zijn obees
  • In Europa heeft bijna 40% van de kinderen overgewicht
  • Type 2 diabetes bij kinderen is op 30 jaar tijd gestegen met 40%

Het confronteert ons met een pijnlijk feit: we worden misschien ouder, maar niet gezonder oud.
We slikken meer medicatie, bewegen minder, en eten meer bewerkt voedsel dan ooit.
Zoals Sven het zei:

“Onze gezonde jaren nemen af. Oud worden is goed, maar gezond oud worden, dat is de echte uitdaging.”

De reportage liet ouders zien hoeveel onnatuurlijke ingrediënten in gewone supermarktkoekjes zitten. Waar een zelfgemaakt koekje vier ingrediënten bevat, telt een industrieel koekje er soms meer dan 25. Chemicaliën, smaakversterkers, kleurstoffen… het hoort er allemaal bij.

En precies dat bewerkte voedsel, rijk aan suikers, vetten en kunstmatige stoffen, verstoort ons beloningssysteem.
We raken er letterlijk verslaafd aan, waardoor we blijven eten, ook al hebben we geen honger.
Zoals Sven zei:

“80% van wat in de supermarkt ligt, is geen echte voeding. Het is gemaakt om genot te geven, niet om ons te voeden.”

Overgewicht: ziekte of eigen verantwoordelijkheid?

Onze aflevering 155 met professor Lannoo en professor Steenackers veroorzaakte een storm van reacties. Het gesprek draaide om één gevoelige vraag:

“Is overgewicht een ziekte?”

Sommige luisteraars vonden het bevrijdend dat obesitas eindelijk als ziekte wordt erkend.
Anderen voelden weerstand: “Als het een ziekte is, moeten we dan niets meer doen?”

We kregen uiteenlopende reacties, van kritisch tot dankbaar.
Maar één ding werd duidelijk: het gesprek moet blijven gevoerd worden.
Zoals professor Lannoo het zelf samenvatte:

“Zolang we niet alles onderzocht hebben, heeft iedereen waarschijnlijk zijn eigen gelijk.”

Drie maaltijden per dag? Niet per se nodig

Een ander opvallend nieuwsbericht kwam van HLN, waarin voedingswetenschapper Hella van Laer stelde dat drie maaltijden per dag en twee tussendoortjes niet nodig zijn.
Het idee dat je “de motor aan de gang moet houden” blijkt achterhaald.

Belangrijker is wat en wanneer je eet:

  • Begin niet te vroeg op de dag met eten
  • Wacht minstens 5 à 6 uur tussen maaltijden
  • Vermijd voortdurende snacks, want dat maakt je leptineresistent, je lichaam weet dan niet meer wanneer het genoeg heeft

Fructose: de echte boosdoener

In het boek Suiker in overvloed legt endocrinoloog Martijn Brouwers uit waarom fructose zo schadelijk is. Fructose zit niet enkel in fruit, maar vooral in frisdranken, siropen en bewerkte voeding. Het passeert via de lever en kan leiden tot leververvetting.

Fruit eten is dus geen probleem.
Maar fruitsap drinken of producten met fructosestroop zijn dat wél.

Seizoensgroenten van oktober volgens bioboer Bavo

De herfst is begonnen! Volgens onze bioboer Bavo van bioboerderij De Kijfelaar is dit de maand van de kolen en de laatste bladgewassen. Pompoenen worden geoogst, maar kies vooral voor de kleine soorten zoals Hokkaido of Butternut want die zijn het lekkerst.

Groenten van de maand:

  • Savooikool (groene kool)
  • Paksoi
  • Koolrabi
  • Rucola en kervel
  • Pompoen (kleine soorten!)

De knollen komen er ook aan, maar daar wachten we best nog even mee.

Tot slot: nieuws voor onze volgers

Blijf ons volgen via Instagram, Facebook of onze nieuwsbrief, want binnenkort delen we ons allereerste gratis e-book ooit! Er kan er maar één de eerste zijn! 


Tot de volgende!
Luck & Sven

Veelgestelde vragen

Waarom stelt de reportage op Telefacts dat “wij de eerste generatie zijn die waarschijnlijk vroeger zal sterven dan onze ouders”?

+
Die uitspraak verwijst naar de snelle toename van kinderovergewicht en -obesitas. Wereldwijd zijn 160 miljoen kinderen tussen 5 en 18 jaar obees en in Europa heeft bijna 40% overgewicht; type 2 diabetes bij kinderen steeg in 30 jaar met 40%. Daardoor “we worden misschien ouder, maar niet gezonder oud”: meer medicatie, minder beweging en ultrabewerkt eten knabbelen aan onze gezonde levensjaren.

Hoe beïnvloedt bewerkt voedsel ons eetgedrag?

+
Industrieel snacks bevatten vaak meer dan 25 ingrediënten (vs. ~4 thuis) zoals smaakversterkers en kleurstoffen die het beloningssysteem prikkelen. Daardoor blijven we eten zonder echte honger en ontstaat er afhankelijkheid. Zoals in de aflevering van Beetweters aangehaald: “80% van wat in de supermarkt ligt, is geen echte voeding. Het is gemaakt om genot te geven, niet om ons te voeden.”

“Is overgewicht een ziekte?”

+
De vraag “Is overgewicht een ziekte?” riep uiteenlopende reacties op: voor sommigen bevrijdend, voor anderen bedreigend voor eigen regie. Het label wil niet zeggen dat leefstijl nutteloos is; het benadrukt dat meerdere factoren (biologie, gedrag, omgeving) meespelen en soms extra interventies nodig zijn. Zoals treffend door professor Lannoo samengevat: “Zolang we niet alles onderzocht hebben, heeft iedereen waarschijnlijk zijn eigen gelijk.”

Hebben we echt drie maaltijden en twee tussendoortjes nodig om “de motor aan de gang te houden”?

+
Het idee om de “motor aan de gang te houden” met vijf à zes eetmomenten blijkt achterhaald. Belangrijker is wat en wanneer je eet: start niet te vroeg, laat 5 à 6 uur tussen maaltijden en vermijd grazen. Door voortdurend te snacken kun je leptineresistent worden, waardoor het “ik heb genoeg”-signaal wegvalt.

Waarom ligt de nadruk op fructose, en mag fruit dan nog?

+
Fructose uit frisdranken, siropen en bewerkte producten passeert via de lever en kan leververvetting in de hand werken. Fruit eten is geen probleem door vezels en verzadiging; fruitsap en fructosestroop zijn wel risicovol door snelle, geconcentreerde aanvoer. Een praktische aanpak: kies hele stuks fruit en beperk zoete dranken en “verborgen” siropen in bewerkt eten.